Tarih: 24.11.2008
Ufuk DOĞRUER
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı (İşletme-Ankara Üniversitesi SBF)
udogruer@turmob.org.tr
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale yazılı veya elektronik ortamda kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak göstermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
Bilindiği üzere, Seri:X, No:22 Tebliği’nin İkinci Kısmının “Kuruluş şartları” başlıklı 3’üncü maddesi uyarınca Liste’ye alınan bağımsız denetim kuruluşlarının ‘anonim şirket’ şeklinde kurulması; paylarının nama yazılı olması; ticaret unvanlarında ‘bağımsız denetim’ ibaresi bulunması; ortaklar, yöneticiler ve denetçilerin sayılan koşulları sağlaması; esas sermayenin %51’inin sorumlu ortak başdenetçilere ait olması; sadece bağımsız denetim ve mesleki alanda faaliyet gösterilmesi; organizasyon, mekan, teknik donamım, belge ve kayıt düzeninin bağımsız denetim işini yürütecek düzeyde bulunması ve mesleki sorumluluk sigortası yaptırmaları zorunludur. Söz konusu kuruluş şartlarının taşınması ve sürdürülmesi bakımından bağımsız denetim kuruluşlarının ‘anonim şirket’ şeklinde kurulmuş ayrı bir kurumsal yapıya sahip olmaları ve organizasyon, mekân ve teknik donanımın faaliyetlerini sürdürebilecekleri düzeyde gerekmekte olup, Kurul Liste’sinde yer alan bağımsız denetim kuruluşları tam zamanlı olarak sadece bağımsız denetim ve mesleki faaliyette (3568 sayılı Kanun kapsamında sunulan hizmetler de dâhil olmak üzere) bulunmaktadır.
Diğer taraftan, Seri:X, No:22 Tebliği’nin İkinci Kısmının 4/h maddesi uyarınca yönetici ve bağımsız denetçilerin çalışılan bağımsız denetim kuruluşunda tam zamanlı görev yapmaları gerekmektedir. Aynı Kısmın 10’uncu maddesinde tam zamanlılık;
- Bağımsız denetçilerin mesleki yeterliliğinin sağlanması ve geliştirilmesi suretiyle bağımsız denetimin kalitesinin artırılması ve kurumsallığın sağlanması açısından mevcut çalışma ortamında sürekli bir şekilde faaliyet gösterilmesini ifade edeceği ve bu durumda, bağımsız denetim kadrosunda yer alan bağımsız denetçilerin bağımsız denetim kuruluşlarında tam zamanlı olarak görev yapmalarının zorunlu olduğu,
- Bağımsız denetçilerin yarı zamanlı eğitmen ya da öğretim görevlisi olarak hizmet vermelerine engel teşkil etmeyeceği,
- Bağımsız denetimi üstlenilen işletmelerin münhasıran bağımsız denetim sürecinde bulunulması ile sınırlı olmadığı,
hususları düzenlenmiştir. Yine aynı Kısmın 15’inci maddesi uyarınca bağımsız denetim kuruluşları ile bağımsız denetçiler, mesleki faaliyetler dışında ticari, sınai ve zirai hiçbir işle uğraşamazlar, başka bir bağımsız denetim kuruluşunda ortak olamazlar, yönetici ve bağımsız denetçi olarak çalışamazlar.
SPK tarafından yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri kapsamında, Liste’de yer alan bağımsız denetim kuruluşlarında çalışanlardan mesleki faaliyet dışında herhangi bir faaliyette bulunulmadığı hususunda beyan alınmakta ve ilgili kamu kurumlarından konuya ilişkin bilgi talep edilmektedir.
Sektördeki bağımsız denetim kuruluşlarının belirli bir kurumsal yapıya kavuşturulması ve denetim faaliyetlerinden beklenen kalitenin elde edilmesi açısından, bağımsız denetim kuruluşlarının denetim kadrosunda yer alan tüm denetim elemanlarının, tam zamanlılık ilkesi kapsamında 3568 sayılı Kanun uyarınca yapılan faaliyetler de dâhil olmak üzere sadece ilgili bağımsız denetim kuruluşunun merkez veya şubesinde tam zamanlı olarak faaliyet göstermeleri zorunludur.
Aksi takdirde SPK tarafından söz konusu hususa aykırılığın tespiti durumunda, Sermaye Piyasası Kanunu’nun 46/(g) maddesi (Değişik: 24/6/1995 –KHK-558/12 md.; İptal: Ana.Mah. 13/11/1995 gün ve E. 95/45, K. 95/58 sayılı Kararı ile; Yeniden Düzenleme: 15/12/1999 tarih ve 4487 sayılı Kanun md. 22 ile) Sermaye piyasası kurumlarının mevzuat, esas sözleşme ve içtüzük hükümlerine aykırı faaliyetlerinin tespit edilmesi halinde, ilgililerden, aykırılıkların giderilmesi ve kanuna, işletme amaç ve ilkelerine uygunluğun sağlanmasını istemeye; aykırılıkta sorumluluğu tespit edilen kurum görevlilerinin, haklarında kovuşturmaya geçildikten sonra yargılama sonuçlanıncaya kadar imza yetkilerini sınırlandırmaya veya kaldırmaya; aykırılıkların giderilmemesi veya giderilemeyecek aykırılıkların tespit edilmesi durumunda, gerekli her türlü tedbiri almaya ve bu kurumların faaliyetlerini geçici veya sürekli olarak durdurmaya ve yetkilerini kaldırmaya, ) ve Seri:X, No:22 Tebliği hükümleri kapsamında işlem tesis edilmektedir. Tesis edilen işlemlerin başında, tam zamanlılık ilkesine uyum hususunda bağımsız denetim kuruluşları gerek Bağımsız Denetim Derneği aracılığıyla, gerekse doğrudan bilgilendirilmekte ve tanınan süre içerisinde gerekli uyumun sağlanması talep edilmektedir.
Diğer taraftan Liste’de yer alan bağımsız kuruluşunda yönetici ve denetçi olarak görev alan SMMM/YMM’lerin 3568 sayılı Kanun kapsamında serbest meslek faaliyetinde bulunmak üzere büro açması mümkün olmayıp; bağımsız denetim kuruluşuna sadece ortak olan, diğer bir deyişle bağımsız denetim kuruluşunda yönetici ve denetçi olarak görev almayan SMMM veya YMM’lerin kendi SMMM/YMM ofislerinde 3568 sayılı Kanun kapsamında faaliyette bulunması mümkündür
Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale yazılı veya elektronik ortamda kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak göstermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)
BAĞIMSIZ DENETİM ŞİRKETLERİNDE GÖREV ALAN YÖNETİCİ VE DENETÇİLER KENDİ ADLARINA SMMM VE YMM FAALİYETİNDE BULUNAMAZLAR
Finansal Raporlamaya ve Bağımsız Denetime İlişkin Önemli Karar ve Duyurular
Güncel duyuru ve kararlar için tıklayınız
Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetimle Yetkili Kuruluşlar :: Listesi ve İletişim Bilgileri
Liste için Tıklayınız Sermaye Piyasası Kurulu
Bağımsız Denetim Faaliyetinde Bulunma Koşulları
Sermaye piyasalarında bağımsız denetim faaliyetinde bulunacak kuruluşların ve bu kuruluşlarda ortak olacak veya yönetici ve denetçi olarak görev alacakların sağlaması gereken şartlar ve yetkilendirilmek üzere Kurula yapılacak başvurularda istenen bilgi ve belgeler Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetim Standartları Hakkında Tebliğ'in İkinci Kısmı'nın 3, 4 ve 5'inci maddelerinde yer almaktadır.
Bağımsız Denetim Raporu Türleri
Bağımsız denetim raporu, bağımsız denetim sonucunda bağımsız denetçinin işletme finansal tabloları hakkında açıkça ifade edilmiş görüşünü içerir. Bu görüş, finansal tabloların tüm önemli yönleriyle, ilgili oldukları finansal raporlama standartları uyarınca hazırlanıp hazırlanmadığı konusundadır. Zira bağımsız denetimin amacı, finansal raporlama standartlarına uygun olarak, finansal tabloların tüm önemli yönleriyle gerçeği dürüst bir şekilde yansıtıp yansıtmadığının ortaya konmasıdır.
Bağımsız denetim görüşünün oluşturulma sürecinde bağımsız denetçinin, finansal tabloların önemli yanlışlıkları içermediğine dair makul güvenceyi elde edecek yeterli ve uygun bağımsız denetim kanıtına sahip olması gerekir. Ancak bazı durumlarda, bir takım sınırlamalar nedeniyle bağımsız denetçi gerekli bağımsız denetim kanıtlarını toplayamayabilir. Atanma zamanı nedeniyle bağımsız denetçinin fiziki stok sayımını gözlemleyememesi, işletmenin muhasebe kayıtlarının yetersiz olması veya gerekli olduğuna inanılan bir bağımsız denetim tekniğinin uygulanamamasının örnek olarak verilebileceği bu gibi durumlar “çalışma alanının sınırlanması” olarak adlandırılır. Bu sınırlama dolayısıyla, kullanılan alternatif bağımsız denetim tekniklerine rağmen, denetlenen kalem veya kalemlerle ilgili yeterli ve uygun bağımsız denetim kanıtı elde edilememesi, denetçinin görüşünü etkileyecektir.
Bağımsız denetçinin finansal tablolar hakkındaki görüşünü etkileyen diğer bir husus, seçilen bazı muhasebe politikaları, bunların uygulanması ve dipnotların yeterliliği gibi konularda işletme yönetimiyle görüş ayrılığına düşülmesidir. Zira bağımsız denetim sırasında, finansal tablolarda tespit edilen eksiklik veya yanlışlıklar öncelikle işletme yönetimine iletilir; yönetim, bağımsız denetçinin tespitine katılırsa, söz konusu yanlışlığı kamuya açıklamadan tablolarda düzeltebilir. Ancak, yönetimin bağımsız denetçinin tespitine katılmaması halinde finansal tablolar -bağımsız denetçiye göre- eksik veya hatalı haliyle tablo kullanıcılarına sunulur. Bu durumda, bağımsız denetçinin, finansal tabloların kullanıcılara sunulduğu son hali hakkındaki görüşü olumlu olmayacaktır.
Yukarıdaki belirtilen ve bağımsız denetçinin çalışma alanında bir sınırlama olması ve seçilen muhasebe politikalarının uygunluğuna, bunların uygulama yöntemlerine veya finansal tablo açıklamalarının yeterliliğine ilişkin olarak yönetimle bir anlaşmazlık bulunması şeklinde özetlenebilecek şartlardan birinin oluşması durumunda, sorunun etkisi finansal tablolar için önemliyse veya önemli olabilecekse, bağımsız denetçi olumlu görüş beyan etmeyecek; olumsuz veya şartlı görüş bildirme veya görüş bildirmekten kaçınma yollarından birine gidecektir.
Bu kapsamda, 4 tür bağımsız denetim raporu ortaya çıkmaktadır:
1.Olumlu Görüş İçeren Rapor: Bu rapor tipinde, bağımsız denetçinin işletme finansal tabloları hakkında beyan ettiği görüşü, bu tabloların, tüm önemli yönleriyle, finansal raporlama standartlarına uygun olarak gerçeği dürüst bir şekilde yansıttığı yönündedir.
2.Olumsuz Görüş İçeren Rapor: Finansal tabloların sunumuyla ilgili olarak işletme yönetimiyle düşülen görüş ayrılığının finansal tablolara olan etkisinin önemli ve yaygın olduğu durumlarda olumsuz görüş verilir. Bağımsız denetçinin işletme finansal tabloları hakkında rapor ettiği görüşü, bu tabloların, finansal raporlama standartlarına uygun olarak gerçeği dürüst bir şekilde yansıtmadığı yönündedir.
3.Görüş Bildirmekten Kaçınılan Rapor: Çalışma alanındaki sınırlamanın muhtemel etkisinin, bağımsız denetçinin yeterli ve uygun bağımsız denetim kanıtı elde edemeyeceği ve görüş bildiremeyeceği kadar önemli ve yaygın olması durumunda, bağımsız denetim raporunda görüş bildirmekten kaçınılır. Bu tip bağımsız denetim raporlarında sınırlamaya ilişkin bilgi verilir ve söz konusu sınırlama olmasaydı finansal tablolarda yapılması gerekli olabilecek muhtemel düzeltmeler belirtilir.
4.Şartlı Görüş İçeren Rapor: İşletme yönetimiyle olan görüş ayrılığının veya çalışma alanı sınırlamasının etkisinin olumsuz görüş bildirmeyi ve görüş bildirmekten kaçınmayı gerektirecek kadar önemli ve yaygın olmadığı durumlarda şartlı görüş içeren rapor hazırlanır. Bağımsız denetçinin işletme finansal tabloları hakkında rapor ettiği görüşü, bu tabloların, şarta neden olan hususlar dışında, finansal raporlama standartlarına uygun olarak gerçeği dürüst bir şekilde yansıttığı yönündedir.
Diğer taraftan, bağımsız denetim görüşünü etkilememekle birlikte, finansal tabloları etkileyen ve dipnotlarda daha kapsamlı olarak ele alınan özellik arz eden bir hususun, finansal tablo kullanıcılarının dikkatine sunulmasını teminen, bağımsız denetim raporuna ilave edilmesi gereklidir. Rapora yapılması gerekli söz konusu eklemede, özellik arz eden hususun bağımsız denetim görüşüne şart oluşturmadığı ayrıca belirtilir. Bu gibi durumlara örnek olarak, işletmenin sürekliliğiyle ilgili önemli bir sorun bulunması veya finansal tabloları etkileyebilecek nitelikte ve çözümü şarta bağlı olan diğer önemli belirsizliklerin varlığı verilebilir.
Kaynak : http://www.spk.gov.tr
Bağımsız denetim görüşünün oluşturulma sürecinde bağımsız denetçinin, finansal tabloların önemli yanlışlıkları içermediğine dair makul güvenceyi elde edecek yeterli ve uygun bağımsız denetim kanıtına sahip olması gerekir. Ancak bazı durumlarda, bir takım sınırlamalar nedeniyle bağımsız denetçi gerekli bağımsız denetim kanıtlarını toplayamayabilir. Atanma zamanı nedeniyle bağımsız denetçinin fiziki stok sayımını gözlemleyememesi, işletmenin muhasebe kayıtlarının yetersiz olması veya gerekli olduğuna inanılan bir bağımsız denetim tekniğinin uygulanamamasının örnek olarak verilebileceği bu gibi durumlar “çalışma alanının sınırlanması” olarak adlandırılır. Bu sınırlama dolayısıyla, kullanılan alternatif bağımsız denetim tekniklerine rağmen, denetlenen kalem veya kalemlerle ilgili yeterli ve uygun bağımsız denetim kanıtı elde edilememesi, denetçinin görüşünü etkileyecektir.
Bağımsız denetçinin finansal tablolar hakkındaki görüşünü etkileyen diğer bir husus, seçilen bazı muhasebe politikaları, bunların uygulanması ve dipnotların yeterliliği gibi konularda işletme yönetimiyle görüş ayrılığına düşülmesidir. Zira bağımsız denetim sırasında, finansal tablolarda tespit edilen eksiklik veya yanlışlıklar öncelikle işletme yönetimine iletilir; yönetim, bağımsız denetçinin tespitine katılırsa, söz konusu yanlışlığı kamuya açıklamadan tablolarda düzeltebilir. Ancak, yönetimin bağımsız denetçinin tespitine katılmaması halinde finansal tablolar -bağımsız denetçiye göre- eksik veya hatalı haliyle tablo kullanıcılarına sunulur. Bu durumda, bağımsız denetçinin, finansal tabloların kullanıcılara sunulduğu son hali hakkındaki görüşü olumlu olmayacaktır.
Yukarıdaki belirtilen ve bağımsız denetçinin çalışma alanında bir sınırlama olması ve seçilen muhasebe politikalarının uygunluğuna, bunların uygulama yöntemlerine veya finansal tablo açıklamalarının yeterliliğine ilişkin olarak yönetimle bir anlaşmazlık bulunması şeklinde özetlenebilecek şartlardan birinin oluşması durumunda, sorunun etkisi finansal tablolar için önemliyse veya önemli olabilecekse, bağımsız denetçi olumlu görüş beyan etmeyecek; olumsuz veya şartlı görüş bildirme veya görüş bildirmekten kaçınma yollarından birine gidecektir.
Bu kapsamda, 4 tür bağımsız denetim raporu ortaya çıkmaktadır:
1.Olumlu Görüş İçeren Rapor: Bu rapor tipinde, bağımsız denetçinin işletme finansal tabloları hakkında beyan ettiği görüşü, bu tabloların, tüm önemli yönleriyle, finansal raporlama standartlarına uygun olarak gerçeği dürüst bir şekilde yansıttığı yönündedir.
2.Olumsuz Görüş İçeren Rapor: Finansal tabloların sunumuyla ilgili olarak işletme yönetimiyle düşülen görüş ayrılığının finansal tablolara olan etkisinin önemli ve yaygın olduğu durumlarda olumsuz görüş verilir. Bağımsız denetçinin işletme finansal tabloları hakkında rapor ettiği görüşü, bu tabloların, finansal raporlama standartlarına uygun olarak gerçeği dürüst bir şekilde yansıtmadığı yönündedir.
3.Görüş Bildirmekten Kaçınılan Rapor: Çalışma alanındaki sınırlamanın muhtemel etkisinin, bağımsız denetçinin yeterli ve uygun bağımsız denetim kanıtı elde edemeyeceği ve görüş bildiremeyeceği kadar önemli ve yaygın olması durumunda, bağımsız denetim raporunda görüş bildirmekten kaçınılır. Bu tip bağımsız denetim raporlarında sınırlamaya ilişkin bilgi verilir ve söz konusu sınırlama olmasaydı finansal tablolarda yapılması gerekli olabilecek muhtemel düzeltmeler belirtilir.
4.Şartlı Görüş İçeren Rapor: İşletme yönetimiyle olan görüş ayrılığının veya çalışma alanı sınırlamasının etkisinin olumsuz görüş bildirmeyi ve görüş bildirmekten kaçınmayı gerektirecek kadar önemli ve yaygın olmadığı durumlarda şartlı görüş içeren rapor hazırlanır. Bağımsız denetçinin işletme finansal tabloları hakkında rapor ettiği görüşü, bu tabloların, şarta neden olan hususlar dışında, finansal raporlama standartlarına uygun olarak gerçeği dürüst bir şekilde yansıttığı yönündedir.
Diğer taraftan, bağımsız denetim görüşünü etkilememekle birlikte, finansal tabloları etkileyen ve dipnotlarda daha kapsamlı olarak ele alınan özellik arz eden bir hususun, finansal tablo kullanıcılarının dikkatine sunulmasını teminen, bağımsız denetim raporuna ilave edilmesi gereklidir. Rapora yapılması gerekli söz konusu eklemede, özellik arz eden hususun bağımsız denetim görüşüne şart oluşturmadığı ayrıca belirtilir. Bu gibi durumlara örnek olarak, işletmenin sürekliliğiyle ilgili önemli bir sorun bulunması veya finansal tabloları etkileyebilecek nitelikte ve çözümü şarta bağlı olan diğer önemli belirsizliklerin varlığı verilebilir.
Kaynak : http://www.spk.gov.tr
Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetime İlişkin Düzenlemeler
Sermaye piyasasında bağımsız denetim çalışması ve raporlamasının, Uluslararası Bağımsız Denetim Standartlarıyla büyük ölçüde uyumlu olarak hazırlanan ve 12.06.2006 tarih ve 26196 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetim Standartları Hakkında Tebliğ çerçevesinde sürdürülmesi gerekmektedir.
Kaynak : http://www.spk.gov.tr
Kaynak : http://www.spk.gov.tr
Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetime Tabi İşletmeler
Kurul düzenlemeleri çerçevesinde, kamuya açıklanacak veya Kurulca istenecek yıllık finansal tabloları bağımsız denetime tabi olan işletmelere aşağıda yer verilmiştir:
•Hisse senetleri menkul kıymet borsalarında ve/veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem gören anonim ortaklıklar,
•Hisse senetleri halka arz edilmiş olan veya arz edilmiş sayılan ortaklıklar,
•Aracılık faaliyetlerine münhasır olmak üzere bankalar,
•Aracı kurumlar,
•Portföy yönetim şirketleri,
•Yatırım fonları,
•Emeklilik yatırım fonları,
•Yatırım ortaklıkları,
•Konut finansmanı fonları,
•Varlık finansmanı fonları,
•İpotek finansmanı kuruluşları,
•Kanun'da düzenlenmiş ve anonim şirket olarak faaliyette bulunan borsalar, teşkilatlanmış diğer piyasalar ve takas ve saklama kuruluşları ve
•Kurul tarafından finansal tablolarının bağımsız denetimi gerekli görülen diğer işletmeler
Bu işletmelerin hangi tablolarının ne kapsamda bağımsız denetime tabi tutulacağı hususuna Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetim Standartları Hakkında Tebliğ'in başlangıç hükümlerinde yer verilmiştir.
Kaynak : http://www.spk.gov.tr
•Hisse senetleri menkul kıymet borsalarında ve/veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem gören anonim ortaklıklar,
•Hisse senetleri halka arz edilmiş olan veya arz edilmiş sayılan ortaklıklar,
•Aracılık faaliyetlerine münhasır olmak üzere bankalar,
•Aracı kurumlar,
•Portföy yönetim şirketleri,
•Yatırım fonları,
•Emeklilik yatırım fonları,
•Yatırım ortaklıkları,
•Konut finansmanı fonları,
•Varlık finansmanı fonları,
•İpotek finansmanı kuruluşları,
•Kanun'da düzenlenmiş ve anonim şirket olarak faaliyette bulunan borsalar, teşkilatlanmış diğer piyasalar ve takas ve saklama kuruluşları ve
•Kurul tarafından finansal tablolarının bağımsız denetimi gerekli görülen diğer işletmeler
Bu işletmelerin hangi tablolarının ne kapsamda bağımsız denetime tabi tutulacağı hususuna Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetim Standartları Hakkında Tebliğ'in başlangıç hükümlerinde yer verilmiştir.
Kaynak : http://www.spk.gov.tr
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)
Kayıtlar
